Merkez Bankası (TCMB), gelecek 3 yıl için enflasyon kestirimlerini üst istikametli güncelledi. Dün Ankara’da açıklanan yılın 4. Enflasyon Raporu’nda 2024 yılsonu için enflasyon kestirimi yüzde 38’den yüzde 44’e, 2025 yılsonu kestirimi yüzde 14’ten yüzde 21’e, 2026 için de yüzde 9’dan yüzde 12’ye güncellendi. Varsayım aralıklarının alt ve üst noktaları da 2024 yılı için yüzde 42 ve 46, 2025 yılı için yüzde 16 ve 26, 2026 yılı için yüzde 6 ve 18 olarak açıklandı. Enflasyonda yüzde 38 düzeyine martta ulaşılacağını bildiren TCMB Başkanı Fatih Karahan, hedefte 3 aylık gecikme olduğunu, birkaç yıllık dezenflasyon programında bu durumun önemli bir sapma olmadığını tabir etti.
HEDEFLER NEDEN GÜNCELLENDİ?
TCMB Başkanı Karahan, güncellemeyi getiren nedenleri anlatırken, son devirde yüksek seyreden besin fiyatlarının 2024 yılsonu varsayımının güncellenmesine 1,6 puan tesir ettiğine dikkati çekerek, “Türk Lirası cinsi ithalat fiyatları ve talep şartlarının varsayım güncellememiz üzerindeki toplam tesiri yarım puan oldu. Beklentilerdeki gerilemenin öngörülerimizden yavaş gerçekleşmesi, başlangıç şartları ve enflasyonun ana eğilimi, 2024 yılsonu iddiamızı 3,9 puan üste çekti. 2025 yılsonu varsayım güncellemesinde ise besin fiyatları, Türk Lirası cinsi ithalat fiyatları ve yönetilen yönlendirilen fiyat varsayımlarımızdan gelen toplam etkiyi 3,3 puan olarak hesaplıyoruz. Ayrıyeten, 2024 tahminimizdeki güncelleme, enflasyon ataleti ve ana eğilim vasıtasıyla, 2025 yılsonu varsayımımızı 3,5 puan üst çekti. Çıktı açığı patikasındaki güncellemenin 2025 tahminimizdeki tesiri 0,2 puan oldu” bilgilerini paylaştı.
BANTTAN FONLAMA İNDİRİM DEĞİL
Karahan, “Üst banttan fonlama nasıl bir faiz artışı değilse, alt banttan fonlama da katiyen hiçbir biçimde faiz indirimi olarak algılanmamalı” açıklamasında bulundu. Karahan, “İndirim döngüsü başlarsa hiçbir formda dezenflasyon sürecini sekteye uğratacak ya da Türk Lirası’na olan dönüşü sekteye uğratacak bir adım atmayacağız” tabirlerini kullansa da TCMB’nin eski başekonomisti Ali Hakan Kara, X bildirisinde “TCMB basın toplantısından edindiğim izlenim, aralık ayında küçük bir adımla indirime başlama niyeti devam ediyor” formunda konuştu.
Borsa İstanbul bankacılık endeksinde de günlük prim yüzde 5’i aştı. Bloomberg’e konuşan Strateji Portföy Genel Müdürü Burak İhsan Çetinçeker, “Borsa, TCMB Lideri’nin açıklamalarını aralık ya da ocak ayında başlayacak faiz indirim döngüsünün üstü kapalı bir sinyali olarak algılıyor üzere görünüyor” yorumu yaptı. Ekonomist Tufan Cömert X’te paylaştığı tahlilinde, raporda enflasyon iddiaları üzerindeki riskleri gösteren faktörlerin aşağı taraflı olduğunu, münasebetiyle aralık ayında çekirdek, hizmet ve mevsim tesirinden arındırılmış enflasyon verisinde bir düşüş görülürse faizde indirim mümkünlüğünün artacağını kestirim etti.
‘ASGARİ FİYATTA KONSEY VAR BİZ KARAR VERİCİ DEĞİLİZ’
Fatih Karahan, minimum fiyatla ilgili bir soru üzerine geçtiğimiz günlerde basında çıkan haberlere de değinerek, sav edildiği üzere kapalı kapılar gerisinde kamuoyunda paylaştıklarının dışında farklı şeyler söylemediklerinin de altını çizdi. Taban Fiyat Tespit Komitesi’nin bir modülü olmadıklarını belirten Karahan, “Bu hususta bizim normatif ‘Şöyle olmalıdır’ üzere bir kıymetlendirme yapmamız kelam konusu değil, hakikat da olmaz. Neden? Biz karar verici değiliz. Bir heyet var, heyet toplanıyor ve belirli süreçleri var. Biz bu heyetin bir tarafı olmadığımız üzere, resmi ya da gayriresmi rastgele bir tavsiyede de bulunmuyoruz” açıklamasını yaptı.
HATİCE KARAHAN: KİRA ENFLASYONUNDA YAVAŞLAMA SÜRER
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Lider Yardımcısı Hatice Karahan da kestirim güncellemesinin belirli başlı kaynakları olduğuna işaret ederek, şunları kaydetti: “Bunlardan bir tanesi hizmet enflasyonundaki katılık. Beklediğimizden yüksek gelmesi kira enflasyonundan kaynaklanıyor. Burada birtakım yapısal ögeler var, bunlar öne çıkıyor. Zelzele harcamaları, evvelki fiyat denetimleri üzere… O nedenle orada daha yavaş bir gelişim olduğuna şahit olduk fakat önümüzdeki periyotta kira enflasyonu göstergelerine baktığımızda buradaki yavaşlamanın devam edeceğini görüyoruz. Zira birçok öncü göstergeye bakıyoruz ve bu göstergeler bize önümüzdeki periyotta kira enflasyonunda kademeli de olsa bir güzelleşmenin geleceğini gösteriyor. Varsayım güncellemesinin öteki kaynağı da bildiğiniz üzere besin fiyatlarıydı, buradaki oynaklıktan kaynaklandı. Bu da para siyasetinin göreceği tesir alanı dışında bir öge. Beklentilerdeki güzelleşmenin istediğimiz süratte gerçekleşmemesi önümüze çıktı. Burada sektörel manada tahminen ayrıştırmak gerekir. Farklı kısımlar farklı enflasyon dinamiklerine maruz kalabiliyor. O nedenle de enflasyon beklentilerinin düzeyine değil, gidişatına, yönelimine bakmayı tercih ediyoruz.”
Karahan’dan iletiler:
-TCMB bünyesinde takip ettiğimiz göstergeleri bir bütün olarak incelediğimizde, ekim ayında enflasyonun ana eğilimindeki düşüşün sürdüğünü görüyoruz.
-Kiralarda yüksek fiyat artışı, kontrat yenileme oranının üçüncü çeyrekte yükselmesinin tesiriyle geçtiğimiz çeyrekte de sürdü. Kira mukavelelerinde kullanılan referans oranlarının düşüşü, son çeyrekte aylık kira enflasyonunun yavaşlayacağına işaret ediyor.
-Üretici aylık enflasyonu son üç aylık devirde ortalamada yüzde 1,4 seviyesinde seyrediyor. Münasebetiyle, tüketici enflasyonu üzerinde üretici fiyatları kaynaklı baskılar zayıflıyor.
TAHMİN GERÇEKLEŞİRSE EMEKLİLER %11,2 İLE % 15,5 ARTIRIM ALACAK
Orta Vadeli Program’da 2024 yılı enflasyonu yüzde 41,5 ile MB varsayımının üstünde kalmıştı. Merkez Bankası da enflasyon varsayımını yüzde 44 olarak revize etti. Yıl sonu enflasyonu Merkez Bankası’nın iddiasına uygun gerçekleşirse, temmuz – aralık periyodu enflasyonu yüzde 15,5 olacak. Buna nazaran SSK ve BAĞKUR emekli aylıklarına, refah hissesi verilmezse, ocak ayında yüzde 15,5 oranında artırım yapılacak. Memur maaşlarına ve emekli aylıklarına ocak ayında yapılacak artırım ise yüzde 11,2 civarında olacak. TCMB Lider Yardımcısı Cevdet Akçay, “Ücret dağılımında, düşük vasıflı çalışanların fiyatlarının dağılımda ziyan görmemesi için artışın enflasyona ziyan vermeyeceğini öngörmek lazım” bildirisi verdi. Akçay, “Şunu söylemekte yarar var bir noktada illa ki ileriye dönük endekslemeye geçmeliyiz. İleriye dönük endeksleme devreye girmek zorunda. Konjonktürün de uygun olduğu kanaatindeyim” tabirlerini kullandı.